Được kiểm duyệt bởi: Yuki Ando, Chuyên gia pháp lý về thủ tục nhập cư (Gyoseishoshi)
Bài viết này là bản dịch từ phiên bản tiếng Nhật gốc.
Trong bối cảnh tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành chăm sóc ngày càng nghiêm trọng, ngày càng nhiều doanh nghiệp không chỉ tiếp nhận lao động nước ngoài mà còn chú trọng đến việc đào tạo họ. Việc người lao động nước ngoài làm việc theo diện kỹ năng đặc định đạt được chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc sẽ mang lại những thay đổi gì, cũng như lợi ích cụ thể cho cả doanh nghiệp và bản thân người lao động, là điều rất đáng quan tâm.
Bài viết này sẽ giải thích cụ thể về lộ trình phát triển sự nghiệp của lao động nước ngoài theo diện kỹ năng đặc định và sự khác biệt giữa các loại tư cách lưu trú. Hy vọng nội dung này sẽ góp phần hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đảm bảo nguồn nhân lực điều dưỡng viên chăm sóc – một lĩnh vực được dự báo sẽ thiếu hụt trong tương lai tại Nhật Bản.
Sự khác biệt giữa “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” và tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc”
Hai loại tư cách lưu trú là “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” và “Điều dưỡng viên chăm sóc” có những đặc điểm riêng biệt.
Trong phần này, chúng tôi sẽ giải thích một cách cụ thể về cơ chế cơ bản và vai trò của từng loại tư cách này.
“Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” dành cho người có trình độ chuyên môn nhất định là gì?
“Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” là một loại tư cách lưu trú mới được triển khai từ năm 2019 nhằm đối phó với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực trong ngành chăm sóc tại Nhật Bản.
Để có được tư cách lưu trú này, người lao động nước ngoài cần phải đỗ cả ba kỳ thi: “Kỳ thi đánh giá kỹ năng chăm sóc”, “Kỳ thi năng lực tiếng Nhật tương đương trình độ N4 trở lên” và “Kỳ thi đánh giá tiếng Nhật chuyên ngành chăm sóc”.
Thời gian lưu trú tối đa theo diện này được quy định là tổng cộng 5 năm. Người nước ngoài làm việc theo tư cách này chủ yếu thực hiện các công việc chăm sóc thân thể như hỗ trợ tắm rửa, ăn uống và đi vệ sinh. Ngoài ra, họ cũng có thể tham gia các công việc khác như tổ chức hoạt động giải trí hay hỗ trợ phục hồi chức năng, vốn là những nhiệm vụ thường do nhân viên người Nhật đảm nhiệm.
Tư cách lưu trú “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” được thiết lập dành cho những người có chuyên môn ở mức nhất định và trình độ tiếng Nhật phù hợp, nhằm bổ sung nguồn nhân lực có thể làm việc ngay. Hiện nay, cơ hội làm việc cho họ đang ngày càng mở rộng tại nhiều cơ sở khác nhau.
Tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc” là gì?
Tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc” là tư cách chuyên môn dành cho người nước ngoài muốn làm việc tại Nhật Bản với vai trò là điều dưỡng viên được cấp chứng chỉ quốc gia.
Để có được tư cách này, bắt buộc phải đạt được chứng chỉ quốc gia “Điều dưỡng viên chăm sóc”, vì vậy chỉ những ứng viên có trình độ cao về kiến thức, kỹ năng chuyên môn trong lĩnh vực chăm sóc và năng lực tiếng Nhật mới đủ điều kiện.
Phạm vi công việc được cho phép rất rộng, không chỉ bao gồm các công việc chăm sóc thân thể và các hoạt động hỗ trợ sinh hoạt, mà còn bao gồm cả việc hướng dẫn nhân viên chăm sóc và quản lý tại nơi làm việc.
Ngoài ra, tư cách lưu trú này không có giới hạn về thời gian lưu trú tối đa; miễn là người lao động tiếp tục đáp ứng các tiêu chuẩn xét duyệt theo quy định, họ có thể gia hạn tư cách này nhiều lần.
Sự khác biệt chính giữa “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” và tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc”
Giữa “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” và tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc” tồn tại một số điểm khác biệt quan trọng.
Về giới hạn thời gian lưu trú, người lao động theo diện “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” chỉ được phép lưu trú tối đa tổng cộng 5 năm. Trong khi đó, tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc” cho phép người lao động tiếp tục làm việc tại Nhật Bản không giới hạn thời gian, miễn là họ đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn xét duyệt.
Ngoài ra, đối với công việc chăm sóc tại nhà (chăm sóc tại gia), lao động theo diện “Kỹ năng đặc định” phải đáp ứng thêm các điều kiện như kinh nghiệm làm việc thực tế và tham gia các buổi đi thực tế cùng nhân viên có kinh nghiệm. Ngược lại, người có tư cách “Điều dưỡng viên chăm sóc” có thể làm việc trong lĩnh vực này mà không cần các điều kiện bổ sung đó.
Thêm vào đó, khi xét đến điều kiện xin phép cư trú vĩnh viễn, thời gian lưu trú theo diện “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” không được tính vào tổng thời gian làm việc cần thiết. Trong khi đó, thời gian làm việc theo tư cách “Điều dưỡng viên chăm sóc” được tính vào yêu cầu làm việc 5 năm, do đó người lao động có thể đáp ứng điều kiện để xin cư trú vĩnh viễn.
| Sự khác biệt giữa “Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc)” và tư cách lưu trú “Điều dưỡng viên chăm sóc” | ||
| Tư cách lưu trú | Kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc) | Điều dưỡng viên chăm sóc (※Có chứng chỉ quốc gia) |
| Thời gian lưu trú | Tối đa tổng cộng 5 năm | Không giới hạn (cần gia hạn định kỳ) |
| Chăm sóc tại nhà | Cần có kinh nghiệm làm việc ít nhất 1 năm | Không yêu cầu thêm điều kiện |
| Điều kiện về thời gian xin vĩnh trú | Không được tính | Được tính |
| Chứng chỉ quốc gia | Không có | Phải có chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc |
| Năng lực tiếng Nhật | Trình độ tương đương JLPT N4 trở lên | Không có quy định cụ thể, tùy theo từng người |
Lợi ích dành cho người nước ngoài khi đạt được chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc
Việc có được chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc sẽ mang lại nhiều lợi ích cho người lao động nước ngoài. Chứng chỉ này không chỉ nâng cao giá trị nghề nghiệp mà còn mở ra những cơ hội và lựa chọn mới trong tương lai. Chúng ta hãy cùng xem xét từng lợi ích cụ thể mà chứng chỉ này mang lại.
Có thể làm việc tại Nhật Bản trên 5 năm
Do diện lưu trú kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc) chỉ cho phép tổng thời gian cư trú tối đa là 5 năm, điều này có thể trở thành một rào cản đối với những người mong muốn làm việc lâu dài tại Nhật Bản.
Tuy nhiên, nếu người lao động có được chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc và chuyển sang diện lưu trú điều dưỡng viên, họ sẽ có thể tiếp tục làm việc tại Nhật mà không bị giới hạn về thời gian cư trú.
Việc sở hữu chứng chỉ này không chỉ giúp mở rộng nơi làm việc và con đường sự nghiệp, mà còn mang lại sự ổn định vì chứng chỉ này không bị hết hạn sau khi đã đạt được.
Vì vậy, ngay cả khi người lao động trở về nước trong thời gian dài, họ vẫn có thể quay lại Nhật Bản làm việc khi có nguyện vọng, nhờ việc đã có sẵn chứng chỉ chuyên môn này.
Có khả năng xin được tư cách thường trú trong tương lai
Để có thể xin phép cư trú vĩnh viễn tại Nhật Bản, người nước ngoài cần đáp ứng điều kiện đã sinh sống liên tục tại Nhật ít nhất 10 năm, trong đó có tối thiểu 5 năm mang tư cách lưu trú thuộc diện lao động.
Thời gian lưu trú theo diện kỹ năng đặc định hoặc thực tập kỹ năng sẽ được tính vào tổng thời gian 10 năm cư trú liên tục, nhưng không được tính vào 5 năm mang tư cách lao động.
Do đó, nếu chỉ lưu trú theo diện kỹ năng đặc định, người lao động sẽ không đáp ứng đủ điều kiện cần thiết để nộp đơn xin vĩnh trú. Vì vậy, nếu có nguyện vọng định cư lâu dài tại Nhật Bản trong tương lai, việc đạt được chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc và chuyển sang tư cách lưu trú điều dưỡng viên là một hướng đi thực tế.
Có thể bảo lãnh người thân sang Nhật Bản
Với tư cách lưu trú kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc), về nguyên tắc, người lao động không được phép đưa theo gia đình sang Nhật. Vì vậy, trong thời gian làm việc tại Nhật Bản, họ buộc phải sống một mình.
Tuy nhiên, nếu đạt được chứng chỉ quốc gia điều dưỡng viên chăm sóc và chuyển sang tư cách lưu trú điều dưỡng viên, vợ/chồng và con cái của họ sẽ có thể xin tư cách lưu trú theo diện “gia đình lưu trú”.
Nhờ cơ chế này, người lao động có thể bảo lãnh người thân từ quê nhà sang Nhật sống cùng, hoặc xây dựng gia đình mới tại Nhật Bản như một lựa chọn khả thi.
Đối với những ai mong muốn làm việc lâu dài tại Nhật, việc có thể ổn định cuộc sống cùng gia đình là một lợi thế lớn.
Có khả năng được tăng lương
Tại nhiều cơ sở chăm sóc, người lao động sở hữu chứng chỉ điều dưỡng viên chăm sóc thường được hưởng phụ cấp chứng chỉ; do đó, việc đạt được chứng chỉ này thường dẫn đến tăng thu nhập.
Bên cạnh đó, chính phủ Nhật Bản cũng đang thúc đẩy chính sách hỗ trợ giữ chân các điều dưỡng viên có kinh nghiệm, thông qua việc áp dụng các chương trình cải thiện tiền lương bằng cách sử dụng nguồn trợ cấp từ ngân sách.
Nhờ những chính sách này, người có chứng chỉ chuyên môn sẽ có nhiều cơ hội được tăng lương cơ bản và thưởng định kỳ.
Ngoài ra, việc sở hữu chứng chỉ chuyên ngành còn giúp nâng cao vai trò và sự đánh giá trong nội bộ nơi làm việc, góp phần mở rộng con đường thăng tiến nghề nghiệp trong tương lai.
Lợi ích dành cho cơ sở chăm sóc khi nhân viên có được chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng
Khi số lượng nhân viên nước ngoài có được chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng gia tăng, các cơ sở chăm sóc cũng sẽ nhận được nhiều lợi ích đáng kể. Dưới đây là những tình huống cụ thể mà hiệu quả của việc này có thể được nhận thấy một cách rõ ràng.
Có thể sử dụng để tính thêm điểm trong hệ thống thanh toán trợ cấp chăm sóc
Tại các cơ sở chăm sóc có nhiều nhân viên sở hữu chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng, việc tính các loại phụ cấp như phụ cấp tăng cường hệ thống cung cấp dịch vụ hay phụ cấp cải thiện chế độ đãi ngộ cho nhân viên chăm sóc trở nên khả thi, từ đó góp phần nâng cao doanh thu của cơ sở.
Đặc biệt, phụ cấp tăng cường hệ thống cung cấp dịch vụ đánh giá dựa trên tỷ lệ điều dưỡng viên có chứng chỉ và thâm niên làm việc, vì vậy nếu cơ sở có đủ số lượng nhân viên đạt tiêu chuẩn, khả năng được cộng thêm phụ cấp sẽ cao hơn.
Ngoài ra, đối với phụ cấp cải thiện chế độ đãi ngộ cho nhân viên chăm sóc, việc bố trí những điều dưỡng viên có nhiều kinh nghiệm cũng giúp dễ dàng đáp ứng các điều kiện yêu cầu, qua đó nâng cao chế độ cho nhân viên và tăng cường sự ổn định trong công tác tuyển dụng nhân sự.
Góp phần giữ chân nhân sự lâu dài
Người lao động nước ngoài làm việc theo diện kỹ năng đặc định chỉ được phép lưu trú tối đa 5 năm tại Nhật Bản. Tuy nhiên, nếu có chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng, họ có thể tiếp tục làm việc mà không bị giới hạn về thời gian cư trú.
Vì vậy, khi các cơ sở hỗ trợ nhân viên nước ngoài trong việc học tập và đạt được chứng chỉ này, sẽ có cơ hội duy trì nguồn nhân lực chất lượng trong thời gian dài.
Bên cạnh đó, khi đã có chứng chỉ, người lao động cũng có thể đáp ứng điều kiện về thời gian làm việc để nộp đơn xin tư cách thường trú, tạo điều kiện thuận lợi để gắn bó lâu dài.
Việc tạo ra môi trường làm việc nơi nhân viên được hỗ trợ toàn diện — từ nâng cao trình độ chuyên môn đến chuẩn bị cho cuộc sống ổn định lâu dài — sẽ góp phần nâng cao sự hài lòng và tỷ lệ giữ chân nhân sự.
Bỏ yêu cầu nghiêm ngặt đối với công việc chăm sóc tại nhà
Khi làm việc trong lĩnh vực chăm sóc tại nhà với tư cách lưu trú theo diện kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc), người lao động nước ngoài phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt như có ít nhất một năm kinh nghiệm thực tế tại cơ sở chăm sóc và năng lực tiếng Nhật ở mức cao (tương đương N2).
Những yêu cầu này tạo ra rào cản lớn đối với các cơ sở chỉ cung cấp dịch vụ chăm sóc tại nhà, khiến việc tuyển dụng nhân lực nước ngoài trở nên khó khăn hơn.
Tuy nhiên, nếu người lao động có chứng chỉ quốc gia trong lĩnh vực điều dưỡng và chuyển sang diện lưu trú điều dưỡng viên, họ sẽ có thể tham gia công việc chăm sóc tại nhà với các điều kiện tương tự như người Nhật.
Việc có chứng chỉ chuyên môn giúp mở rộng phạm vi sử dụng nguồn nhân lực, mang lại lợi ích thiết thực cho cả người lao động và cơ sở tuyển dụng.
Tổng kết
Bài viết này đã phân tích chi tiết những điểm khác biệt chính giữa diện kỹ năng đặc định (ngành chăm sóc) và tư cách lưu trú điều dưỡng viên, đồng thời làm rõ các lợi ích khi người lao động có được chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng. Với diện kỹ năng đặc định, người lao động bị giới hạn thời gian lưu trú trong 5 năm và gặp khó khăn khi muốn làm việc trong lĩnh vực chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, khi chuyển sang diện điều dưỡng viên nhờ có chứng chỉ chuyên môn, họ sẽ có thể làm việc lâu dài, đưa gia đình sang sinh sống, tăng thu nhập và đóng góp vào sự ổn định tài chính cho cơ sở thông qua việc tính các loại phụ cấp.
Đối với các cơ sở đang xem xét tiếp nhận và giữ chân nhân lực chăm sóc người nước ngoài, cũng như những người lao động có nguyện vọng gắn bó lâu dài với công việc tại Nhật Bản, việc hướng đến chứng chỉ điều dưỡng viên là một lựa chọn hết sức quan trọng. Do đó, việc tìm hiểu kỹ các điều kiện cần thiết và hệ thống hỗ trợ, đồng thời chủ động lập kế hoạch nghề nghiệp và chuẩn bị cho kỳ thi ngay từ sớm là điều rất đáng khuyến khích.
Nhận xét của chuyên gia kiểm duyệt nội dung bài viết
Là một chuyên gia hành chính, trong quá trình thực hiện các thủ tục liên quan đến quản lý xuất nhập cảnh hằng ngày, tôi thường xuyên nhận được phản ánh về tình trạng thiếu hụt nhân lực trong ngành chăm sóc.
Đặc biệt, việc đảm bảo đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm là một thách thức lớn, vì điều này đòi hỏi quá trình đào tạo lâu dài và bền vững trong nội bộ cơ sở.
Hệ thống chứng chỉ chuyên môn trong lĩnh vực điều dưỡng và tư cách lưu trú dành cho điều dưỡng viên là một cơ chế hữu ích, mang lại lợi ích cho cả người lao động nước ngoài mong muốn làm việc lâu dài tại Nhật Bản và các cơ sở đang tìm kiếm nguồn nhân lực ổn định. Dù để đạt được chứng chỉ này cần nhiều nỗ lực, nhưng một khi đạt được, người lao động sẽ có cơ hội phát triển vượt bậc và đóng góp tích cực tại nơi làm việc. Tôi hy vọng rằng trong thời gian tới, sẽ có nhiều người nước ngoài phát huy năng lực trong lĩnh vực chăm sóc.
Bài viết này là bản dịch từ phiên bản tiếng Nhật gốc.
